theognis van megara

 

... "Mijn vriend, de eden voor de rechter zijn
bij ons niet meer betrouwbaar, niemand heeft
ontzag voor de onsterfelijke goden.
Heel het eerlijk mensdom is gestorven,
niemand maakt zich nu nog druk om goed
gedrag en vormen van rechtschapenheid." ... (p.103)

 

... "Genieten van de drank en mooie taal,
dat staat ons nu te doen! En wat er daarna
volgen zal, dat gaat de goden aan."... (p.95)

 

Niets menselijks was ook de oude Grieken niet vreemd: met weemoed terugdenken aan het goede verleden toen alles beter was, het somberen over de toekomst, het genieten van het nu-moment en de angst verlaten te worden door de geliefde die elders misschien meer liefde, geld of toekomst ziet. Theognis van Megara dichtte er al over in de zesde eeuw vC, zijn elegieën zijn nu in het Nederlands vertaald.

Luister naar mij
Elegieën over leven en liefde door Theognis van Megara
vertaald en toegelicht door Hugo Koning
Eindhoven: Damon, 2017.- 135 p.
Uitgegeven in de reeks Monobiblos, deel 4
ISBN 978-94-6340-120-3

Wie was de auteur? Het lijkt wel een Homerische kwestie, want over de dichter is nauwelijks iets bekend. Hij was waarschijnlijk een zesde-eeuwse (vC) aristocratische inwoner van Megara, maar welk Megara? Het 'echte' Megara (bij Korinthe) of zijn kolonie op Sicilië (Megara Hyblaia)? In ieder geval hebben wetenschappers door nauwgezet onderzoek van de tekst kunnen vaststellen dat de gedichten aan hem toegeschreven nooit van de hand van één dichter kunnen zijn. Want de schaarse, in de tekst aangehaalde gebeurtenissen analyserend, lijken sommige dichtregels rond 640 vC geschreven te zijn en andere niet eerder dan 480 vC. In deze uitgave is alle aan Theognis van Megara toegeschreven werk vertaald, maar het is een compilatie die waarschijnlijk in de huidige vorm teruggaat tot ca. 900 nC. "Al tweehonderd jaar is men op zoek naar de ware Theognis" (p.8), aldus de vertaler.

In ieder geval blijkt uit de dichterlijke woorden van boek 1 – overgeleverd via ongeveer 40 manuscripten – een devaluatie van de aristocratie, de opkomst van het 'gewone' volk en de dreiging van de tirannie. Het laatste boek (2) is veel korter en de gedichten zijn slechts in één handschrift bewaard gebleven (in 1810 ontdekt). Dit boek gaat uitsluitend over de liefde van de oudere man voor een jongen, een gangbaar thema in de Griekse archaïsche poëzie en kunst. Veel gedichten zijn niet erotisch maar didactisch van inhoud. Kortom, de oudere man als mentor, als opvoeder van de jongere.

Altijd mooi als weer een relatief onbekende, 'oude' Griekse dichter wordt vertaald.
Voor de fijnproever is het genieten!
Hulde aan vertaler 'en uitgever. 

© conens & van wiechen drs A. van Wiechen