boek: het einde van het romeinse rijk

 

Het einde van het Romeinse rijk
Maarten van Rossem
Amsterdam: Nieuw Amsterdam Uitgevers, 2016
110 p. geen ill. · ISBN 978-90-468-1908-1

 

De auteur schrijft dat hij in 1957 Latijn leerde op het gymnasium, maar dat hij nu "geen Latijnse tekst nog zou kunnen lezen" (p.20), in Utrecht woont "een stad die haar naam en ontstaan te danken heeft aan de Romeinen"(p.21), een jaar in Mainz woonde en van daaruit in Saalburg de "zeer Duits ogende reconstructie van een castellum" bezocht (p.22). Tijdens een vakantie in de Provence bekeek hij de Romeinse benedenstad van Vaison-la-Romaine – "een waar mini-Pompeii" (p.23) en was "een paar jaar geleden voor het eerst in Rome" (p.7). Van Rossem schrijft dat hij "bepaald geen specialist" is op het gebied van de Late Oudheid (p.26) en toch schreef hij dit boekje over de teloorgang van het Romeinse rijk. Hele boekenkasten zijn al volgeschreven over dit complexe probleem. Wanneer, waarom en door welke oorzaken ging het Romeinse rijk ten onder?

Van Rossem legt de nadruk op het militaire aspect en op de chaotische en wisselende contacten tussen Romeinen en verschillende Germaanse stammen die al plunderend en oorlogvoerend door West-Europa zwierven. Een belangrijke oorzaak van de ineenstorting ligt in "de Crisis van de Derde Eeuw" (hoofdlettergebruik van vR).  Zijn conclusie (p.89): "de ondergang van het West-Romeinse Rijk ... was een militaire verovering, met alle onbeschrijfelijke narigheid van dien; verwoesting, moord en doodslag. Dat die verovering zich voltrok in enkele decennia, was het gevolg van algehele zwakheid van het westelijk rijk, zowel aan de poreuze grenzen van het rijk als in de keizerlijke kern".

In de laatste pagina's vraagt de auteur zich af: "Zou het ons ook kunnen gebeuren?".  Uiteraard gaat hij dan ook even kort in op Rutte's vergelijking over de "grote stroom van asielzoekers naar de EU met de Germaanse asielzoekers die uiteindelijk de val van het West-Romeinse Rijk veroorzaakten" (p.92) en op de verhitte discussie in de VS over de veronderstelde parallellen tussen het Amerikaanse nu en het Romeinse toen. Een hele korte lijst van geraadpleegde literatuur en een alfabetisch register vullen de laatste pagina's.

Dit boekje is vlot geschreven – soms wel erg 'popi' – en goed als eerste kennismaking met de problematiek betreffende de ondergang van het Romeinse rijk.

© A. van Wiechen - www.OudWeb.nl