vertaling apuleius' gouden ezel

 

(Lucius?) Apuleius werd geboren in Madauros (Algerije) tussen 120-125 nC als zoon
van inheemse, welgestelde ouders. Hij studeerde in Carthago en reisde later naar Griekenland en Klein-Azië.
Na enkele jaren als advocaat in Rome gewerkt te hebben, keerde hij in 152 nC terug
naar Noord-Afrika; in Carthago stierf hij waarschijnlijk rond 185 nC.
Hij schreef zijn - deels autobiografische - Metamorphosen of De Gouden Ezel in de zeventiger jaren van de tweede eeuw nC. Deze schitterende roman gaat over het
(nood)lot, nieuwsgierigheid, liefde, overspel en de enige goede godin (Isis).
Vanaf het moment van 'herontdekking' door Boccaccio (1313-1375, Decamerone) werd het verhaal populair en als inspiratiebron gebruikt door schrijvers (bijv. Cervantes, Couperus, Claes) en schilders.

In deze fantastische roman verandert de ik-figuur Lucius door zijn nieuwsgierigheid in een ezel. Gelukkig behoudt hij wel zijn mensen-verstand. Door het oppeuzelen van rozen kan hij weer mens worden, maar waar moet ezel Lucius rozen vinden? Apuleius beschrijft  de meeslepende avonturen van deze viervoeter.
Met levendige humor beschrijft Lucius zijn leven als ezel, terwijl hij zwoegt in de bakkerij, meesterkoks en rovers om de tuin leidt, een arme tuinman naar de markt brengt en het romantische sprookje van Amor en Psyche hoort vertellen door een dronken, oude vrouw. Uiteindelijk zal de van oorsprong Egyptische godin Isis Lucius van zijn ezelsvorm bevrijden.

In deze roman lezen we leuke avonturen, maar we krijgen ook een prachtig beeld van de tweede-eeuwse Romeinse wereld. Gelukkig voor ons dat het moeilijke Latijn in mooi Nederlands is vertaald door M.A. Schwartz (1989, Baskerville serie) en later door Vincent Hunink (2003).