aanrader cd de bousset

 

 Rene Drouard De Bousset
Cantates Spirituelles
Ensemble Le Tendre Amour
Michiko Takahashi, sopraan, Bernhard Hansky, bariton
Sébastien Perrin, traverso, Maria Gomis en Adriana Alcaide, viool, Katy Elkin, hobo, Lixsania Fernández, viola da gamba, Krishnasol Jiménez, theorbe en
Esteban Mazer, clavecimbel
Brilliant Classics, catalogusnummer 94288
Voor de teksten, zie: www.brilliantclassics.com en dan New releases, april 2013, download, of op www.letendreamour.com of klik voor pdf  HIER

 

Musicologe Ellen von Holtz over deze cd:

Een vergeten componist uit de Franse Barok

In dezelfde tijd dat Johann Sebastian Bach voor de Thomaskirche in Leipzig zijn cantates schreef, was in Frankrijk ook een cantatecomponist actief. Dat was Rene Drouard de Bousset (1703-1760). Een hooggewaardeerd, virtuoos organist van onder andere de Notre Dame te Parijs en een gezocht orgel- en clavecimbelleraar. Hij was een tijdgenoot van Jean Philippe Rameau (1683-1764) en Louis Nicolas de Clérambault (1676-1749). Hoewel hij in zijn tijd een beroemdheid was, is er niet veel meer over hem bekend (althans niet direct toegankelijk). Wel dat hij vanaf circa 1735 een vurig aanhanger was van een religieuze sekte, de convulsionnaires, een groep die zich kenmerkte door stuiptrekkingen bij bepaalde emotionele religieuze belevingen. In navolging van zijn vader, Jean-Baptiste de Bousset (1662-1725), schreef hij wereldlijke liederen, Airs sérieux et à boire, maar schijnt die te hebben vernietigd toen hij zich bij deze groep aansloot.
Van Boussets religieuze composities zijn enkele cantates spirituelles uitgebracht op cd. Dit zijn werken in de Franse taal. Hierdoor was uitvoering binnen de liturgie van de Rooms-katholieke kerk, waar sinds het Concilie van Trente uitsluitend Latijn de voertaal was, ondenkbaar.
De wereldlijke cantate in de Franse taal was populair aan het begin van de 18e eeuw. De Clérambault schreef er vele voor het hof van Louis XIV en ook van de hand van Rameau zijn er enkele bekend. De cantate op religieuze tekst, ontleend aan de Bijbel, was zeldzamer. De Bousset baseerde zijn werken waarschijnlijk op de voorbeelden van Sébastien de Brossard (1655-1730) en Elisabeth Jacquet de la Guerre (1665-1729). Zijn Cantates spirituelles werden in twee bundels uitgegeven, het eerste deel met zes cantates in 1739, het jaar daarna volgde een tweede deel met nog eens drie cantates.
Een vergelijking met de opzet van de cantates van Bach gaat niet helemaal op. Bach gebruikt een koor, orkest en meestal meerdere solisten. In de werken van De Bousset komen geen koorpassages voor. Hij verdeelde de teksten in recitatieven en aria’s voor één solist, begeleid door een klein ensemble, en mag daarmee onder de noemer ‘kamermuziek’ vallen.

De muziek
Het ensemble Le Tendre Amour, bestaande uit viool, traverso en hobo, theorbe (een luit met extra bassnaren), viola da gamba en clavecimbel, en twee zangers, de sopraan Mitchiko Takahashi en de bariton Bernhard Hansky, heeft op deze cd vier cantates opgenomen: uit de eerste bundel Le Naufrage de Pharaon, de psalmen 83 en 147, en uit de tweede bundel Abraham.
Le Tendre Amour, dat zijn naam ontleent aan een gedicht uit Candide van Voltaire, is in Barcelona gevestigd, maar de musici komen vanuit alle delen van de wereld.  Het ensemble, onder de bezielende leiding van Katy Elkin en Esteban Mazer, heeft inmiddels een plaats veroverd op de meeste vooraanstaande oude muziekfestivals. Met hun kleine bezetting legt het zich toe op onder andere kameropera’s uit de barok.
“Le Naufrage de Pharaon” geeft de uittocht uit Egypte weer en bestaat uit zes delen met een suggestieve inleiding, getiteld “Nacht”. “Abraham” vertelt in vijf delen over het offer dat de bejaarde Abraham moest brengen aan God: zijn eigen, nog jonge, innig geliefde zoon Isaac. De cantates op psalmteksten zijn vierdelig. De werken zijn afwisselend opgebouwd uit vertellende recitatieven, waarin uiting wordt gegeven aan drama en emotie, en aria’s die meer de rol van de goede, barmhartige of glorieuze Godheid bevestigen. Deze zijn allemaal in driedelige vorm, na een iets ander middengedeelte wordt het begin herhaald. De muziek doet vaak sterk denken aan de opera’s van Rameau, met dezelfde wendingen en versieringen. De componist maakt vaak geen onderscheid of hij een triller voorschrijft voor een zangstem of bijvoorbeeld een viool. Dat vereist een speciale zangtechniek.
De instrumentale begeleiding met voor- en tussenspelen wordt prachtig en stijlgetrouw uitgevoerd op oude instrumenten. De keuze van de cantates en daarmee het gebruik van de ene keer twee violen, dan weer hobo en traverso en ook een keer (bij psalm 83) alleen gamba en luit als melodie-instrumenten, maakt de cd tot een  afwisselend geheel. 

Persoonlijk
Bariton Bernhard Hansky, die het eerste werk, Pharaon, vertolkt, heeft een prettige stem met een groot bereik. Zowel hij als het ensemble weten de veelvuldige versierde noten en trillers knap te nemen.
De overgang naar de cantate naar Psalm 147, die daarop volgt, is groot. En met name vanwege de sopraanstem van Michiko Takahashi. Haar ijle geluid, wat iel in de hoogte en kelig in de diepte, moet even wennen. Ze zingt wel gemakkelijk en licht, maar zet soms zo veel kracht dat de klank eronder leidt. Toch is haar vertolking van de recitatieven erg expressief. En inderdaad, nadat ze een paar heel mooie dingen heeft gedaan, was ik aan haar stem gewend. Toch betreurde ik het dat de bariton niet nog een keer te horen was.
De hoogtepunten op de cd waren voor mij de inleiding tot “Pharaon”, en de beide aria’s uit deze cantate, verder een intieme, langzame aria uit Psalm 83 (nr 12), begeleid door gamba en theorbe en de tedere aria uit “Abraham” (nr 17) waarin het leed van de vader wordt bezongen over het lot van zijn onschuldige zoon, een prachtig duet voor sopraan en traverso.
Het is fantastisch dat het ensemble de moeite heeft genomen de muziek van deze bijna vergeten componist uit de Franse barok te onderzoeken en weer tot leven te brengen.

© Ellen von Holtz